Relacja między dwojgiem ludzi ma różną dynamikę i nawet najbardziej zgodna para nie jest w stanie uniknąć kryzysu w małżeństwie. Pierwsze oznaki kryzysu, takie jak trudności w komunikacji czy znudzenie partnerem, mogą budzić niepokój i pytania o to, jak przetrwać kryzys małżeński. To ważny etap związku, ponieważ jeśli uda się przezwyciężyć zły czas, małżeństwo tylko na tym zyska.

Przyczyny kryzysu w małżeństwie

Kryzys w małżeństwie nie pojawia się niespodziewanie. Zazwyczaj któryś z partnerów sygnalizuje wcześniej niezadowolenie z relacji. Dzieje się tak wtedy, gdy potrzeby małżonków zaczynają być odmienne i trudno pogodzić dwie wizje udanego małżeństwa. Oddalanie się od siebie w związku może mieć wiele różnych przyczyn, za którymi zwykle kryje się nieodpowiednia komunikacja.

Kryzys w związku z pojawieniem się pierwszego dziecka

Pojawienie się na świecie pierwszego dziecka przynosi liczne zmiany – te, które cieszą, ale też te trudne, dezorganizujące codzienność. Rutyna w małżeństwie czy dotychczasowe nawyki małżonków zostają zaburzone, a w zamian pojawiają się nowe oczekiwania względem siebie. Trzeba po raz kolejny przemyśleć podział obowiązków albo poradzić sobie z tym, że może pojawić się tymczasowy brak bliskości w małżeństwie. Małe dziecko w domu, choć przynosi upragnioną radość, bywa także powodem kłótni.

Kryzys z powodu niemożności posiadania potomstwa

Ciągłe kłótnie w małżeństwie mogą wynikać także z odwrotnej sytuacji. Gdy posiadanie potomstwa staje się głównym celem w związku, a dzieci nie pojawiają się na świecie, dochodzi do kryzysu małżeńskiego. Brak dzieci w małżeństwie to poważna sytuacja, która może prowadzić do wzajemnego obwiniania, żalu, a w konsekwencji do rozpadu związku.

Kryzys wieku średniego w małżeństwie

Poważny kryzys w małżeństwie czasami wynika z indywidualnych życiowych kryzysów małżonków, np. żałoby, utraty pracy, ale też kryzysu wieku średniego, przez który przechodzi każdy człowiek. Wówczas problemy w małżeństwie dotyczą odmiennych planów i potrzeb partnerów. Brak porozumienia w związku objawia się tym, że jeden z małżonków może chcieć całkowicie odmienić swoje życie, rozwijać się, poznawać nowych znajomych, a druga osoba pragnie większej stabilizacji i rutyny, co wiąże się z wchodzeniem w kolejny etap dorosłości.

Kryzys w małżeństwie wywołany zdradą

Wiele osób zastanawia się, kiedy kończy się miłość w małżeństwie i czy dzieje się to w chwili, gdy partnerzy zaczynają się zdradzać. Bez wątpienia zdrada to poważny powód kryzysu małżeńskiego, którego nie da się tak łatwo zażegnać. Zdradzeni małżonkowie czują się odrzuceni i oszukani, często negatywne emocje nie pozwalają im zobaczyć, że jest jakiekolwiek inne rozwiązanie niż separacja małżeńska albo całkowite rozstanie. Jak przetrwać kryzys w związku, gdy przyczyną problemów jest zdrada? Nie ma na to łatwej odpowiedzi. Jedną z możliwych form pomocy jest terapia dla par.

Kryzys małżeński związany z rodziną pochodzenia

Związek dwojga ludzi nie jest wolny od wpływów innych osób. Należą do nich przede wszystkim członkowie rodzin pochodzenia małżonków – rodzice i rodzeństwo. Wszyscy znamy żarty na temat rozpadu małżeństwa przez teściową, jednak warto pamiętać, że kłótnie pomiędzy partnerami nie są spowodowane zachowaniami ich rodziców, a raczej własnymi reakcjami na te zachowania. Relacje z rodziną pochodzenia, jeśli są zbyt silne i sztywne, mogą zaburzać codzienność w małżeństwie.

Małżeństwo na odległość

Kryzys małżeński nie musi być związany z brakiem miłości w małżeństwie albo ciągłymi kłótniami. Czasami pary, które przechodzą kryzys i zastanawiają się, jak ratować małżeństwo, mierzą się z prozaiczną przyczyną problemów, jaką jest odległość. Niektóre pary nie mogą żyć wspólnie pod jednym dachem ze względu na pracę jednego z małżonków, która polega na częstych wyjazdach lub delegacjach. Wtedy trudniej o budowanie stabilnego związku opartego na zaufaniu i intymności.

Kryzys w małżeństwie – objawy

Jakie są oznaki kryzysu w małżeństwie? Oto kilka możliwych zwiastunów, że w związku dzieje się coś niepokojącego:

• Brak szacunku w małżeństwie – małżonkowie stają się dla siebie obcy, mijają się, nie szanują swoich potrzeb i wartości. Szacunek w małżeństwie to jeden z kluczowych czynników zapobiegających kryzysowi. Jeśli partnerzy cały czas się kłócą, stosują wobec siebie agresję werbalną, wówczas trudno ratować małżeństwo.
• Złość i wzajemne pretensje – czasami nawet drobne słabości partnera budzą złość. Brak rozmowy w małżeństwie sprawia, że partnerzy nie wyjaśniają sobie wzajemnych pretensji, przez co dojście do porozumienia jest niemożliwe. Kłótnie tylko wzmagają na sile.
• Brak czułości w małżeństwie – kryzys małżeński objawia się również brakiem bliskości i kontaktów intymnych (o ile nie jest to białe małżeństwo, czyli taki związek, w którym partnerzy zdecydowali się żyć bez seksu).
• Kiedy partner obwinia o wszystko – nieustanne pretensje i żal kierowane w stronę jednego z partnerów mogą świadczyć o tym, że małżonek czuje się źle w małżeństwie i związek przechodzi przez kryzys.
• Oznaki, że wciąż kocha byłą/byłego – niestety problemy w małżeństwie mogą być także wywołane przez to, że jeden z małżonków darzy uczuciem inną osobę, np. byłą partnerkę lub byłego partnera. Może często o niej/nim wspominać, utrzymywać kontakt, a nawet dopuścić się zdrady.
• Wypalenie w małżeństwie – wypalenie objawia się głównie brakiem zainteresowania małżonkiem, negatywnym ocenianiem partnera oraz poczuciem, że jest się znudzonym związkiem. To bardzo wyraźne oznaki kryzysu małżeńskiego, a samo wypalenie może prowadzić do rozwodu.

Jak długo może trwać kryzys w małżeństwie?

Nikt z nas nie zakłada, że spotka go kryzys w małżeństwie. Po ilu latach może się pojawić? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, a wszystko zależy od indywidualnej sytuacji pary. Kryzys w małżeństwie po 10 latach będzie się różnił od kryzysu w małżeństwie po 20 latach – każdy związek przechodzi przez różne etapy intymności i zażyłości uczucia. Młodsze stażem małżeństwa zazwyczaj mają problemy związane z narodzinami dzieci, koniecznością rozluźnienia więzów z rodziną pochodzenia czy rozdzieleniem między siebie obowiązków. Z kolei starsze pary doświadczają znudzenia i wypalenia. Kłótnie w małżeństwie z długim stażem zazwyczaj są mniej intensywne.

To. ile trwa kryzys w związku, zależy od małżonków i od tego, czy zdecydują się podjąć działania zmierzające do poprawienia relacji. Niektóre pary z sukcesem przechodzą przez kryzys po kilku miesiącach, inne potrafią tak trwać i nie rozwiązywać swoich problemów przez lata. Wolą przetrwać w nieudanym małżeństwie i nie mierzyć się z kłopotami niż naprawić relację. Etapy rozpadu małżeństwa przypominają etapy żałoby. Na początku może wystąpić niedowierzanie, szok, próby zaprzeczania, że w dobrym małżeństwie zaczyna źle się dziać. Warto już na tym pierwszym etapie zacząć zastanawiać się, jak można przezwyciężyć kryzys.

Jak naprawić małżeństwo?

Nie ma uniwersalnych metod na to, jak poprawić relacje z mężem/żoną, co robić w kryzysie małżeńskim albo jak uratować małżeństwo w kryzysie. Każda z par chciałaby to wiedzieć już w momencie wchodzenia w związek – wówczas komunikacja i wspólne życie byłyby o wiele prostsze. Niestety ludzkie relacje są dużo bardziej skomplikowane i nikt tak naprawdę nie wie, na czym polega małżeństwo, póki nie zacznie żyć z drugim człowiekiem. Jest jednak kilka sposobów na to, by załagodzić brak porozumienia w małżeństwie i rozpocząć ratowanie związku.

Rozmowa

Rozmowa to podstawa każdej relacji. Codzienne rozmawianie na zwykłe i poważne tematy buduje intymność, pozwala się poznać i zrozumieć swoje punkty widzenia. Jeśli rozmowy przestają być czymś naturalnym i przyjemnym dla pary, możemy spodziewać się, że nadchodzi rozpad małżeństwa. Oznaki to choćby mijanie się każdego dnia w domu bez zamienienia ze sobą słowa. Rozmowa jest dobrym i prostym sposobem na to, by zacząć wychodzić z kryzysu małżeńskiego, ale działa także profilaktycznie – dzięki niej kryzys może w ogóle się nie wydarzyć.

Wspólne spędzanie czasu

Nic nie łączy tak dobrze jak wspólna pasja. Rutyna małżeńska to płacenie rachunków, chodzenie do pracy i opiekowanie się dziećmi, więc tym bardziej ważne jest, by robić wspólnie coś, co małżonkom sprawia przyjemność. Oto kilka pomysłów do wykorzystania:

• regularne wyjście do kina,
• wycieczki i podróże,
• zajęcia sportowe – np. wspólne wychodzenie na jogę, na zajęcia taneczne, na ściankę wspinaczkową,
• hobby domowe – np. układanie puzzli, gotowanie.

Pozytywne myślenie o partnerze

Kiedy przychodzi kryzys, łatwo zapomnieć, jak ważne są miłość i szacunek. Kłótnie sprawiają, że częściej złościmy się na swojego partnera i mamy do niego żal. Zastanawiamy się wtedy, jak rozmawiać z mężem, żeby zrozumiał, że coś jest dla nas ważne albo jak powiedzieć żonie, że mamy obawy co do wspólnej przyszłości. Bardzo ważne jest, by właśnie w tych trudnych chwilach próbować przypomnieć sobie o dobrych momentach w historii małżeństwa.

W terapii par i rodzin popularną metodą pracy są tzw. pytania o wyjątki. Możemy zastosować ją na własną rękę i starać się samych siebie pytać o wyjątkowe sytuacje z przeszłości albo teraźniejszości, które budzą się w nas dobre wspomnienia i uczucia. Kiedy małżonkowie zastanawiają się po czym poznać, że małżeństwo się rozpada, jedną z ewidentnych oznak jest niemożność wzbudzenia w sobie ciepłych uczuć do partnera.

Terapia

Czasami małżonkowie myślą, że terapia małżeńska to ostateczność i prawdopodobnie oznacza koniec małżeństwa. Oznaki problemów są już na tyle wyraźne, że z jednej strony para nie może sobie poradzić z nimi na własną rękę, a z drugiej obawia się porozmawiać z terapeutą o swoich intymnych sprawach. Psychoterapia par nie jest gwarancją, że para ze sobą zostanie, ale to jeden z najskuteczniejszych sposobów na ratowanie małżeństwa. Na terapii nie ma tematów tabu – terapeuta nie ocenia małżonków, a jedynie pomaga im znaleźć nić porozumienia i poprawić komunikację między sobą. Podczas spotkań z profesjonalistą partnerzy mogą poruszyć dowolne tematy i skonfrontować się ze swoimi wątpliwościami, takimi jak:

• czy wyprowadzka może uratować związek,
• jak uratować związek, gdy mąż/żona nie kocha,
• kiedy nie warto ratować małżeństwa.

Kryzys małżeński to trudny czas dla pary i dla małżonków osobno. Nagle najbliższa osoba staje się niemal jak ktoś obcy, z kim nie łączy nas już dobra, stabilna codzienność. Kłótnie budzą złość, a złość i żal pogłębiają kryzys. Nigdy nie ma gwarancji, że uda się przejść przez problemy z sukcesem – rozwiązać je i wzmocnić związek. Jednak póki małżonkowie mają nadzieję na uratowanie swojego związku, kochają się i chcą przezwyciężyć problemy, powinni dążyć do tego, by zażegnać kryzys w małżeństwie. Pomocne są codzienne wspólne aktywności, rozmowy oraz terapia małżeńska.