Początek związku często sprawia, że czujemy motyle w brzuchu i widzimy świat przez różowe okulary. Stan zakochania można porównać do transu narkotycznego, który wiąże się z doświadczeniem euforii. To, co jest za to odpowiedzialne, to między innymi wyrzut dopaminy do mózgu. W efekcie idealizujemy tych, w których się zakochujemy.
Trudności w relacji najczęściej pojawiają się w czasie, kiedy hormony szczęścia przestają mieć tak silny wpływ na postrzeganie rzeczywistości. Wtedy do głosu dochodzi nasza racjonalna część, która umożliwia poszerzenie perspektywy. W efekcie dostrzegamy też to, co się nam nie podoba w relacji z partnerem. Może się zdarzyć, że po analizie plusów i minusów, dochodzimy do wniosku, że nie jesteśmy szczęśliwi w obecnym związku. Wtedy pojawiają się pytania: czy to chwilowy kryzys, nad którym można pracować? czy może to jednak toksyczna relacja, którą trzeba przerwać?
Warto zastanowić się przede wszystkim, czy relacja z partnerem nie wpływa negatywnie na naszą relację z samym/samą sobą.
Jeśli na skutek zachowania partnera zaczynamy wątpić w swoją wartość, to warto sprawdzić czy w relacji nie występuje przemoc psychiczna. Przemoc psychiczna to intencjonalne działanie osoby, która chce kontrolować i podporządkować sobie zachowanie drugiego człowieka. Przemoc narusza prawa osobiste oraz powoduje ból i cierpienie.
To, co odróżnia przemoc od konfliktu, to znacząca przewaga jednej osoby nad drugą. W efekcie jedna ze stron traci zdolność do samoobrony. Przemoc emocjonalna z czasem narasta, dlatego tak trudno ją dostrzec na początku znajomości.
Pomimo faktu nasilania się problemu, osoby doświadczające przemocy często nie są w stanie podjąć decyzji o zakończeniu toksycznej relacji. Jest to związane z mechanizmami przemocy, które zniekształcają postrzeganie własnego „Ja”, odbierają siłę oraz wiarę w możliwość wyjścia z sytuacji. Polegają na tym, że sprawca w systematyczny sposób wpływa na zmianę postaw, przekonań, uczuć i potrzeb ofiary w celu podporządkowania sobie jej zachowań.
To, że pozostajemy w toksycznej relacji może być związane z efektem „psychologicznej pułapki”. Polega on na tym, że jeśli wkładamy wiele wysiłku i emocjonalnego zaangażowania w to, by poprawić jakość związku, to potem jest nam trudno z niego zrezygnować. Gdy okazuje się, że mimo starań zachowanie partnera się nie poprawia, to obarczamy siebie winą za zaistniałą sytuację. W efekcie nie jesteśmy w stanie zakończyć tej relacji, ponieważ czujemy się za nią odpowiedzialni.
Jest to przekonanie osoby doświadczającej przemocy, że cokolwiek uczyni, to i tak nie zmieni jej trudnej sytuacji. Przekonanie to jest efektem porażek poniesionych podczas prób zatrzymania przemocy. Osoby przebywające w toksycznej relacji niejednokrotnie na początku szukają wsparcia w rodzinie czy instytucjach, aczkolwiek często wiąże się to z niemal natychmiastową reakcją sprawcy, który nasila stosowanie przemocy.
Zdarza się też, że bliscy bagatelizują problem. W efekcie osoba krzywdzona przestaje poszukiwać pomocy z obawy przed krytyką społeczną oraz pogorszeniem i tak trudnej sytuacji.
To, co utrudnia zakończenie toksycznej relacji to także powtarzający się cykl przemocy. Wyróżniono trzy fazy:
a) fazę narastającego napięcia,
b) fazę ostrej przemocy
c) fazę miesiąca miodowego.
Fazę narastającego napięcia charakteryzuje wzrost sytuacji konfliktowych w związku. Partner staje się drażliwy. Każda błaha sytuacja może być powodem do kłótni. W tym okresie partner staje się agresywny słownie, krytykuje, wyśmiewa lub poniża bliską osobę.
Takie zachowanie często prowadzi do prób łagodzenia konfliktu przez osobę doświadczającą przemocy, która obiecuje poprawę lub stara się „chodzić na palcach”, żeby nie prowokować partnera.
Następnie pojawia się faza ostrej przemocy, która wiąże się z wybuchem agresji. Wtedy najczęściej dochodzi do awantury, przemocy fizycznej, krzyku czy nasilenia przemocy słownej. Sytuacja ta jest najczęściej szokiem dla osoby krzywdzonej. Wiąże się z doświadczaniem silnych emocji wstydu, smutku i złości. Na tym etapie najczęściej pojawiają się interwencje służb i próby zatrzymania przemocy.
Po wyładowaniu napięcia emocjonalnego przez partnera następuje faza miesiąca miodowego. Sprawca najczęściej ma świadomość przekroczenia granicy, dlatego zmienia swoje zachowanie o 180°. W tym okresie pojawiają się przeprosiny, obietnice zmiany, miłe gesty. Moment ten daje nadzieję na poprawę sytuacji.
Osoby doświadczające przemocy w fazie miesiąca miodowego często decydują się na wycofanie wcześniej podjętych kroków mających na celu zakończenie toksycznej relacji. Niestety po fazie miesiąca miodowego ponownie pojawia się faza narastającego napięcia. Cykle się powtarzają. Z czasem przemoc się nasila, a okres miodowego miesiąca staje się coraz krótszy, aż w końcu zanika.
Zatrzymanie przemocy psychicznej jest bardzo trudne, jeśli nie ma się wsparcia z zewnątrz. Dlatego tak ważne jest, by przełamać tabu i mówić o tym, co dzieje się „ w czterech ścianach”. Przemoc karmi się milczeniem.
Warto w tym okresie zarówno odnowić przyjaźnie, jak i skorzystać z profesjonalnej pomocy. Podjęcie psychoterapii umożliwi wzmocnienie poczucia własnej wartości oraz odzyskanie przekonania o indywidualnej skuteczności.
Ważne, by pamiętać, że istnieją służby oraz organizacje pozarządowe powołane do tego, by przeciwdziałać przemocy tak psychicznej, jak i fizycznej. Należy podkreślić, że za przemoc odpowiedzialna jest jedynie osoba, która ją stosuje. Nigdy zaś jej ofiara.
Konsumpcyjne podejście do życia, traktowanie zakupów jako formy rozładowania napięcia, czy poprawienia sobie nastroju – to wszystko prowadzi do uzależnienia od kupowania. Czym jest zakupoholizm?
Samoutrudnianie to sabotujące działanie, pozwalające na wiarygodne usprawiedliwienie porażki, a w przypadku wystąpienia sukcesu – na jego spotęgowanie. Dlaczego rzucamy sobie kłody pod nogi?
Rezyliencja to “poduszka bezpieczeństwa”, która ułatwia radzenie sobie ze stresem i życiowymi kryzysami. Jak wzmocnić rezyliencję i zwiększyć pewność siebie?
Psychoterapeuta psychodynamiczny jest doświadczonym ogrodnikiem, który może pomóc w zbadaniu grządek życia i zastanowieniu się nad jakością gleby. Czy to w zakładaniu ogrodu, czy w relacjach w życiu ważne jest bowiem poznanie źródeł jakiegoś stanu rzeczy, bo wtedy po prostu łatwiej znaleźć odpowiednie rozwiązanie. W czym może Ci pomóc psychoterapia psychodynamiczna?
Jak wziąć życie w swoje ręce, spełniać marzenia i działać zgodnie ze swoimi wartościami? Ciarrochi i Hayes napisali o tym całą książkę, którą zrecenzowała Martyna Ościk.
Problemy ze snem, koncentracją, zmęczenie i smutek – to objawy, które jesienią potrafią nieźle dać nam w kość. Skąd się bierze jesienna chandra i jak sobie z nią poradzić?
