Choć psycholog i psychoterapeuta specjalizują się w obszarze zdrowia psychicznego, każdy z nich ma inne kompetencje i zakres działania.
Psycholog może wesprzeć w kryzysie i udzielić doraźnej pomocy w trudnych momentach.
Psychoterapeuta natomiast pracuje bardziej długofalowo i w trakcie tego procesu może pomóc lepiej zrozumieć siebie, a co za tym idzie, przyczynić się do zidentyfikowania i zmiany mechanizmów negatywnie wpływających na nasze życie.
Jakie jeszcze są różnice pomiędzy konsultacją psychologiczną u psychologa a psychoterapią prowadzoną przez psychoterapeutę?
Z tego artykułu dowiesz się:
jak wygląda ścieżka kształcenia psychologa,
jakie są kompetencje psychologa,
czym różni się konsultacja psychologiczna od psychoterapii,
kim są psychoterapeuci i jak weryfikować ich kwalifikacje,
kiedy lepiej sprawdzi się psycholog, a kiedy psychoterapeuta.
Czytaj też: NURTY W PSYCHOTERAPII – CZYM SIĘ RÓŻNIĄ I KTÓRY WYBRAĆ?
Psycholog to osoba, która posiada tytuł magistra psychologii. W Polsce można go uzyskać poprzez ukończenie 5-letnich studiów magisterskich, najczęściej jednolitych, ale od niedawna także tych w systemie 3+2 (czyli najpierw kończymy studia licencjackie, a następnie magisterskie).
Niektóre uczelnie wyższe umożliwiają również absolwentom innych kierunków zdobycie tytułu magistra podczas indywidualnego, opracowanego z uwzględnieniem różnic programowych, przyspieszonego trybu nauczania. Można więc na przykład mieć licencjat z pedagogiki, a magistra z psychologii.
Absolwenci psychologii mogą zajmować się m.in.
Mają różne specjalizacje oraz zainteresowania zawodowe, które rozwijają na kursach i szkoleniach w interesujących ich obszarach związanych ze zdrowiem psychicznym.
Psycholog może (ale nie musi) być psychoterapeutą. Terapeuta może (ale nie musi) być psychologiem. Nie możemy więc pomiędzy tymi dwoma profesjami postawić znaku równości.
Jedną z możliwych dróg rozwoju zawodowego psychologa jest ukończenie cztero- lub pięcioletniej specjalizacji, takiej jak:
W ramach tych specjalizacji psycholog jest zobowiązany m.in. do odbycia kilkuset godzin staży na oddziałach szpitalnych czy w specjalistycznych poradniach, w zależności od konkretnej specjalizacji.
Kursy takie zazwyczaj kończą się egzaminem. Psycholog po odbyciu szkolenia ma za sobą kilkaset godzin doświadczeń praktycznych, dzięki którym jest przygotowany do diagnostyki i terapii zaburzeń psychicznych w obszarze swojej specjalizacji.
Ci, którzy nie decydują się na specjalizację, często kończą dodatkowe kursy i szkolenia, które pogłębiają ich wiedzę oraz nadają dodatkowe uprawnienia.
Psycholog pracujący w Ośrodku Interwencji Kryzysowej doszkala się w temacie kryzysów psychicznych i pracy z osobami doświadczającymi przemocy domowej.
Psycholog dziecięcy szlifuje kompetencje potrzebne przy wspieraniu dzieci w ich trudnościach szkolnych czy społecznych.
Psycholog pracujący w hospicjum wie, w jaki sposób najlepiej towarzyszyć umierającym pacjentom i ich rodzinom w czasie ciężkiej choroby.
Psycholog-diagnosta w wyniku wybranych przez siebie kursów i szkoleń nabywa uprawnienia do przeprowadzania testów psychologicznych i stawiania na ich podstawie diagnoz.
Psycholog sądowy może opiniować jako biegły w sprawach toczących się na sali sądowej.
Psycholog po szkoleniach z zakresu seksuologii potrafi lepiej wspierać swoich pacjentów w odkrywaniu seksualności czy rozwiązywaniu związanych z nią problemów.
W urzędach pracy znajdziemy specjalistów, którzy zajmują się doradztwem zawodowym, a w działach HR konkretnych firm spotkamy psychologów organizacji, którzy dbają o dobre praktyki w miejscu pracy, prawidłowy przebieg procesów rekrutacyjnych i szkoleń, a także o ogólny dobrostan zatrudnionych w nim osób.
Do psychologa, który zajmuje się poradnictwem i doradztwem psychologicznym możemy zgłosić się zawsze, gdy odczuwamy taką potrzebę. Wbrew powszechnie panującemu przekonaniu, nie musimy cierpieć na zaburzenia czy zmagać się z poważnymi problemami, aby sięgnąć po specjalistyczną pomoc.
Konsultację z psychologiem można potraktować też profilaktycznie – dokładnie tak samo, jak traktujemy okresowe badania krwi czy kontrolną wizytę u dentysty.
Psycholog pomoże w przejściu przez kryzysową sytuację lub udzieli doraźnego, krótkoterminowego wsparcia w radzeniu sobie z trudnościami dotyczącymi codziennego funkcjonowania. Mogą to być zarówno problemy w pracy i stresujące zmiany życiowe, jak i ogólne pogorszenie nastroju.
U niektórych psychologów, którzy posiadają odpowiednie uprawnienia, zrobimy też testy i otrzymamy na ich podstawie opinię psychologiczną. Taka opinia bywa czasami niezbędna do prowadzenia leczenia neurologicznego lub psychiatrycznego.
O czym powinniśmy pamiętać, to że psycholog nie posiada uprawnień do prowadzenia regularnej psychoterapii. Tym zajmuje się psychoterapeuta.
Do wykwalifikowanego psychoterapeuty kierujemy się przykładowo:
WAŻNE: psycholog nie może również prowadzić leczenia farmakologicznego ani wypisywać recept – tym zajmuje się wyłącznie lekarz psychiatra.
W Polsce wciąż mamy problem z odróżnieniem psychologa od psychoterapeuty. Nic w tym dziwnego – osoby potrzebujące wsparcia skupione są na tym, aby znaleźć ulgę dla swojego cierpienia, a nie na weryfikowaniu kompetencji specjalistów, do których się udają.
Choć jest to naturalne, może prowadzić do sytuacji, w której pacjent sam nie wie, w jakim procesie bierze udział i czy osoba, do której się zgłosił, posiada odpowiednie kwalifikacje, aby mu pomóc.
Dodatkowo od lat stoimy w obliczu martwych zapisów w ustawie o zawodzie psychologa oraz braku regulacji co do tego, kto ma prawo nazywać się w naszym kraju psychoterapeutą.
W wyniku tego może dochodzić do nadużyć – pamiętajmy o tym, decydując się na sięgnięcie po profesjonalną pomoc.
Między kompetencjami psychologa i psychoterapeuty jest spora różnica. Psycholog udziela doraźnego wsparcia i wspiera w kryzysie. Psychoterapeuta (oprócz udzielania wsparcia) posiada kwalifikacje do tego, aby zająć się nawracającymi trudnościami, powtarzanymi schematami zachowania i głęboką pracą z emocjami czy przekonaniami.
Psychoterapeuta pomaga rozwiązywać trudności, których źródło tkwi w pacjencie i sposobie jego myślenia czy zachowania. Tylko psychoterapeuci mogą prowadzić psychoterapię.
Jedyną drogą do uzyskania uprawnień psychoterapeuty jest ukończenie 4-letniego szkolenia w placówce rekomendowanej przez organizacje skupiające ekspertów zdrowia psychicznego, takie jak przykładowo Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, Polskie Towarzystwo Psychologiczne czy Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczo-Behawioralnej.
Rozpoczęcie szkoły terapeutycznej nie jest równoznaczne z uzyskaniem statusu psychoterapeuty. Narodowy Fundusz Zdrowia przyjmuje, że do samodzielnego prowadzenia procesu psychoterapii dopuszczane mogą być osoby będące po drugim roku takiego szkolenia – w sektorze prywatnym jest podobnie.
Ukończenie drugiego roku szkolenia terapeutycznego jest warunkiem zezwolenia na świadczenie usług terapeutycznych i standardem przy prowadzonych przez ośrodki terapeutyczne rekrutacjach.
Psychoterapeuci często są psychologami, ale wcale nie muszą kończyć studiów psychologicznych, aby wziąć udział w szkoleniu terapeutycznym. Dlatego też często wśród psychoterapeutów znajdziemy przedstawicieli różnych zawodów medycznych i kierunków z obszaru nauk społecznych, takich jak socjologia, filozofia czy pedagogika.
Ich doświadczenie zawodowe jest równie cenne, a wiedza psychologiczna uzupełniana w toku kształcenia.
Psychoterapeuci szkolą się w jednym z wybranych nurtów terapeutycznych. Do najpopularniejszych należą:
Nurty terapeutyczne różnią się od siebie założeniami na temat procesu terapeutycznego i technikami pracy z pacjentem. Niektóre formy terapii są bardziej efektywne w przypadku określonych zaburzeń niż inne, ale nie oznacza to, że konkretny nurt nadaje się do pracy tylko z tymi zaburzeniami.
Zgodnie z aktualną wiedzą naukową nurt terapeutyczny ma drugorzędne znaczenie, a o powodzeniu procesu terapeutycznego decyduje przede wszystkim relacja z psychoterapeutą oparta na zaufaniu i poczuciu bezpieczeństwa.
Psychoterapeuci w trakcie swojego szkolenia muszą również przejść tzw. psychoterapię własną i/lub pracować nad sobą w inny sposób, przykładowo poprzez udział w treningach inter- lub intrapersonalnych. Dzięki temu są w stanie pochylić się nad swoimi problemami, a także efektywniej prowadzić procesy terapeutyczne w ramach praktyki własnej.
Ważnym standardem w zawodzie psychoterapeuty jest poddawanie się systematycznej superwizji. Proces superwizji polega na konsultowaniu swojej pracy i trudności ze specjalistami mającymi dużo większe doświadczenie i kwalifikacje do weryfikowania sposobu pracy innych psychoterapeutów. Nazywa się ich superwizorami.
A jak to jest z certyfikacją? Choć psychoterapeuta w trakcie szkolenia może normalnie przyjmować pacjentów, to dopiero po ukończeniu czterech lat kursu oraz spełnieniu dodatkowych kryteriów, ustalanych szczegółowo przez konkretne towarzystwa, może podejść do egzaminu i na jego podstawie otrzymać certyfikat psychoterapeuty.
Wspomniane dodatkowe kryteria to m.in. pozytywna rekomendacja superwizora, odbycie określonej liczby godzin superwizji i pracy własnej, staż kliniczny.
Odpowiedź na to pytanie jest prosta: kiedy pragniemy lepiej poznać siebie! W zależności od nurtu terapeutycznego możemy:
Możemy wziąć udział w pojedynczej konsultacji psychoterapeutycznej, jak i zdecydować się na terapię krótko- lub długoterminową.
Decyzja na temat zalecanej formy interwencji terapeutycznej jest zawsze wypadkową przedstawianych przez nas potrzeb i trudności oraz wiedzy i odpowiedzialności terapeuty.
Co wtedy, gdy nie czujemy z danym specjalistą magicznego “flow”? Jest to zupełnie normalne zjawisko, które wcale nie musi świadczyć o braku kompetencji terapeuty. Jesteśmy jako ludzie różni, mamy różne potrzeby i preferencje.
To, że jakiś specjalista nas nie przekonuje, wcale nie oznacza, że nie będzie idealnym terapeutą dla kogoś innego (i na odwrót). Dlatego tak ważne jest, aby do skutku szukać specjalisty, z którym poczujemy się bezpiecznie i z którym nawiążemy nić porozumienia. To przecież relacja z terapeutą jest głównym czynnikiem leczącym.
Psychoterapia nie jest usługą zarezerwowaną wyłącznie dla osób zmagających się z poważnymi problemami osobowościowymi czy doświadczających innych życiowych trudności. To proces dostępny dla każdego, kto pragnie lepiej zrozumieć siebie i swoje zachowanie, dla każdego, kto chce przyjrzeć się swoim emocjom.
Terapia to inwestycja w siebie, w lepsze relacje ze sobą i otoczeniem. Właśnie z tego powodu coraz częściej z usług psychoterapeutów korzystają osoby, które chcą wesprzeć swój rozwój, zwiększyć rozumienie siebie i profilaktycznie zadbać o swoje zdrowie psychiczne.
Wydaje się to szczególnie istotne w tych niespokojnych czasach, w których zostaliśmy zmuszeni do odnalezienia się z dnia na dzień w nowej rzeczywistości. Kryzys, nowe wyzwania związane z życiem zawodowym, niepewność jutra – to wszystko odciska na naszej psychice wielkie piętno.
Pamiętajmy o tym, że dbanie o higienę psychiczną nie powinno się niczym różnić od dbania o zdrowie fizyczne – jedno i drugie jest potrzebne do naszego optymalnego funkcjonowania. Sesję u psychoterapeuty możemy zatem potraktować tak samo, jak wizytę kontrolną lekarza rodzinnego czy lekarza każdej innej specjalności.
Czytaj też: CICHY SABOTAŻYSTA – JAK STRES WPŁYWA NA CODZIENNE FUNKCJONOWANIE?
W tym kontekście istotne jest też wskazanie różnic pomiędzy psychologiem, psychoterapeutą a psychiatrą.
Ani psycholog, ani terapeuta nie ma prawa do leczenia farmakologicznego i wypisywania recept. Leki może nam dobrać jedynie lekarz psychiatra, najczęściej na podstawie przeprowadzonego wywiadu klinicznego.
Niezwykle ważna wydaje się wzajemna współpraca specjalistów zdrowia psychicznego – terapeuci powinni pozostawać w stałym kontakcie z psychiatrami, tak aby wspólnie wypracowana forma leczenia była jak najlepsza dla pacjenta i uwzględniała jego aktualne problemy i potrzeby.
Jeśli czujesz, że nadszedł w Twoim życiu moment, kiedy chcesz sięgnąć po profesjonalną pomoc, rozważ różne dostępne dla Ciebie opcje. Pamiętaj, że nie potrzebujesz wytłumaczenia na podjęcie takich działań – masz do tego pełne prawo.
Psycholog pomoże Ci w przypadku przejściowych trudności, związanych najczęściej z kryzysowymi sytuacjami, przez które przechodzisz.
Jeśli jednak chcesz się bardziej pochylić nad swoim funkcjonowaniem, zmienić niewygodne, utrudniające życie mechanizmy, dobrym wyjściem będzie skorzystanie z usług psychoterapeuty. Jego działania mogą (ale nie muszą) być uzupełnione farmakoterapią dopasowaną przez lekarza psychiatrę.
Jeżeli jesteś zainteresowany_a podjęciem psychoterapii, zapraszamy do zapoznania się z profilami wykwalifikowanych i zweryfikowanych psychoterapeutów, u których wizytę zarezerwujesz bezpośrednio przez naszą stronę.
Nie jesteś pewien_na, którego terapeutę wybrać? Zapraszamy do umówienia się na bezpłatną rozmowę z jednym z naszych Opiekunów Terapii, którzy wysłuchają i doradzą wybór konkretnego specjalisty, którego działania będą maksymalnie dopasowane do zgłaszanych przez Ciebie trudności.
Autorka:
Klaudia Mamońska – twórczyni internetowa, popularyzatorka troski o zdrowie psychiczne, Marketing Manager w Wellbee.
Konsultacje merytoryczne:
Paulina Tartanus – psycholożka, psychoterapeutka psychodynamiczna w trakcie szkolenia w Krakowskim Centrum Psychodynamicznym.
Od małego kultura karmi nas przekazem, że aby móc dosiąść zaszczytu nazwania się artystą, trzeba wiele wycierpieć. Czy kreatywność rodzi się wyłącznie w bólach?
Kryzys emocjonalny to naturalna składowa życia, tak samo jak trudne emocje. Kryzysy bywają mniejsze lub większe, dotyczą straty, poczucia rezygnacji, choroby, wypadku, czy katastrofy. Jedno jest pewne – kryzys emocjonalny nieuchronnie pojawi się w życiu wielu z nas.
Prokrastynacja nie jest lenistwem i może dotyczyć wielu różnych sfer życia. Dlaczego, mimo negatywnych konsekwencji , odkładamy rzeczy na później?
“Wielka woda” to z rozmachem nakręcony serial, z wieloma ciekawymi postaciami i wątkami. Twórcom się dobrze uchwycić skomplikowaną naturę relacji.
Większość z nas jest dziś chronicznie zmęczona. Co utrudnia nam relaks i jak odpoczywać, aby rzeczywiście wypocząć?
Prawo przyciągania, manifestacje i przepowiednie – takie formy przybiera ucieczka w “spiritual bypassing”, co może wyrządzić wiele szkód.
Samomiłość, masturbacja, autoerotyzm, onanizm – wszystkie te pojęcia stosujemy zamiennie. Czy na pewno oznaczają to samo? I jak zrobić sobie dobrze?
Pracoholizm może prowadzić do poważnego spustoszenia w życiu osobistym i zawodowym. Jakie są jego przyczyny, objawy i skutki? I co ma do tego romantyzowanie przepracowania?
Wakacje mogą być trudnym czasem dla najmłodszych. Jakie sygnały powinny zaniepokoić rodziców? Czym karmi się depresja dzieci i młodzieży?
Lato to coroczna zmora dla tych, którym z własnym ciałem nie po drodze. Terror wygórowanych oczekiwań prowadzi nas do serii upokorzeń, przez które nie widzimy ciała takiego, jakim jest. Jak kultura zarządza naszymi ciałami?
W jaki sposób traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa mogą powodować psychiczne rany, które wpływają na zdrowie psychiczne również w życiu dorosłym?
„Wielka domowa apteczka psychologiczna” to odpowiedź na potrzebę wsparcia zarówno dzieci i młodzieży, jak i i ich opiekunów. Nie zastąpi wprawdzie terapii, ale z pewnością może być wsparciem i uzupełnieniem tego procesu.
Wewnętrzny sabotażysta ocenia, krytykuje i czasami wręcz “zżera od środka”. Jak sobie z nim poradzić i żyć pełnią życia?
Dobra relacja z jedzeniem nie ma nic wspólnego z jakością diety lub rodzajem spożywanych produktów. Po czym poznasz, że Twoja relacja z jedzeniem wymaga naprawy?
Autodestrukcyjne przekonania o byciu niedostosowanym i niewystarczającym towarzyszą wielu z nas. Autorzy książki „Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi” pokazują, jak przy pomocy technik zaczerpniętych z ACT i terapii schematów pracować z tym poczuciem wadliwości.
Zmiany są nieodłączną częścią życia i wiążą się z poniesieniem emocjonalnych kosztów. Jak na nie reagować, aby były narzędziem do rozwoju, a nie autosabotażu?
Gdy dziecko przeżywa trudne emocje, zadaniem rodzica jest się nimi zaopiekować. W jaki sposób więc wspierać dziecko w obliczu wszechobecnego tematu wojny na świecie?
Wsparcie to poduszka bezpieczeństwa i bufor pozytywnie wpływający na nasz dobrostan. Jak wygląda mądra pomoc w kryzysie psychicznym?
Emocje podczas wojny są różnorodne i takie same powinny być sposoby radzenia sobie z nimi. Sprawdź, co może być pomocne i wspierające w obecnej sytuacji.
Każdy człowiek ma prawo do podejmowania niezależnych decyzji dotyczących własnego ciała, do nawiązywania satysfakcjonujących związków i relacji seksualnych. Co więc można nazwać normalnym zachowaniem w odniesieniu do seksualności?
Często pomocy szukają pary, które spędzają ze sobą w domu zbyt dużo czasu. Bo nagle wychodzą na światło dzienne wzajemne wady. Jak przetrwać kryzys w związku?
